Yüksek Rölanti Devri Arızası Nedenleri ve Çözümleri

Rölanti devri neden yükselir? Yüksek rölanti devrinin nedenleri ve çözümleri nelerdir? Rölanti devri nedir? Rölanti devri nasıl çalışır?

Aracınızın rölanti hızı birçok yönden insan vücudundaki kalp atışına benzer. Her ikisi de ritmiktir ve diğer bileşenlerin işlevini kontrol ederek aracımıza veya vücudumuza güç sağlar. Spor yaparken veya daha hızlı hareket ettiğimizde, tıpkı hızlanma sırasında motor devrinin (RPM) artması gibi kalp atışımız da hızlanır. Her iki sistemin de verimli çalışabilmesi için bir dinlenme oranına sahip olmaları gerekir. Kalp atış hızınız dinlenme esnasında ne kadar düşükse o kadar iyidir. Tıp uzmanları buna "dinlenik nabız" olarak atıfta bulunurken, otomotiv teknisyenleri "motor rölanti devri" diyor.

İstirahat halindeyken kalp atış hızınızın yüksek olması gibi, duran bir aracın rölanti devrinin yüksek olması da sistemde bir arıza olduğunun göstergesidir. Genellikle motor rölanti devrinin yüksek olması, gaz kelebeği gövdesi, gaz kelebeği bağlantısı, rölanti kontrol valfi, EGR vakum sistemi ve hatta hava filtreleri gibi çeşitli bileşenlerin arızalanmasından kaynaklanır.

Sağlık sorunlarını teşhis etmek tıp uzmanlarının sorumluluğundadır. Ancak, profesyonel oto tamircilerinin motorla ilgili sorunları tespit etmek için kullandıkları yöntem birbirlerine çok benzer.

 

Rölanti Devri Nedir? Motor Rölanti Devri Nasıl Çalışır?

Dört zamanlı bir motorun dört benzersiz çalışma aşaması vardır:

Emme Zamanlaması: Silindir içindeki piston aşağıya doğru hareket ettiğinde hava-yakıt karışımının yanma odasına emildiği zamandır.

Sıkıştırma Zamanlaması: Pistonun yukarı doğru hareket ederek yakıt buharını sıkıştırdığı zamandır. Bu esnada silindirin içinde basınç oluşur.

Ateşleme Zamanlaması: Piston, tepeye ulaşmadan hemen önce bujinin yakıt buharını ateşlediği ve güçlü bir patlatma yarattığı zamandır. Patlama ile birlikte piston kuvvetli bir şekilde aşağı doğru hareket eder ve krank milini döndüren gücü sağlar.

Egzoz Zamanlaması: Pistonun, yanmış gazları boşaltmak için tekrar yukarı doğru hareket ettiği zamandır. Egzoz supapları açılır ve yanmış gazlar egzoz borusuna gönderilerek dışarı atılır.

Rölanti devri, motorun aktarma organlarından ayrıldığı (araç boş viteste) ve gaz kelebeği kapalıyken (ayak gaz pedalına basılı değil) çalışabileceği minumum dönme hızıdır. Motorun dönme hızı, dakikadaki devir sayısı (RPM) olarak ölçülür ve araç üreticisinin tercihine bağlı olarak, genellikle 600 RPM ile 1.100 RPM arasında değişir.

Enjeksiyonlu yakıt sistemlerindeki rölanti devri, motor ve çevre şartları da dikkate alınarak, sensörlerden gelen sinyallere göre araç bilgisayarı (PCM) tarafından otomatik olarak ayarlanır. Rölanti kontrol valfi (IAC) denilen bir bileşen, boşta çalışan bir aracın motoruna giren hava miktarını ayarlamaktan sorumludur. Karbüratörlü sisteme sahip motorlarda ise, rölanti devri karbüratörün üzerindeki rölanti ayar vidası ile ayarlanır.

Bununla birlikte, motor soğukken rölanti devrinin yüksek olması, her zaman bir arıza olduğu anlamına gelmeyebilir. Bu, motor tasarımının bir parçasıdır ve özellikle karbüratörlü arabalar, motor ısınana kadar 1200 RPM'de çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Motor ısındıktan sonra, rölanti devri yüksekse ve düşmüyorsa, sistemde bir arıza olduğunu gösterir.

Yüksek rölanti hızları yakıt israfına, motorunuzda ekstra aşınma ve yıpranmaya neden olur ve aynı zamanda tehlikeli olabilir. Motor devrilirken ayağınız frenden kayarsa, aracınızın öne doğru sendelemesine neden olarak diğer sürücüleri ve yayaları riske atabilir. Bir kazayı önlemek için sorunu hemen çözmek en iyisidir.

 

Yüksek Rölanti Devrinin Nedenleri

Yakıt hacmi düşük olduğunda rölanti devri daha düşüktür, yakıt verildiğinde ise devir yükselir. Bu nedenle, yüksek rölanti devri ile ilgili bir sorun yaşıyorsanız, arıza genellikle manifolda gönderilen aşırı yakıttan kaynaklanır. Araca sonradan takılan aksesuar ve donanımlar, rölanti hızının düşmesine veya yükselmesine neden olabilir. Herşey düzgün çalıştığı sürece rölanti hızı sabit kalmalıdır. Bununla birlikte, yakıt dağıtımından sorumlu bazı mekanik bileşenler zamanla arızalanabilir ve rölanti devrinin düşmesine veya yükselmesine neden olabilir.

Motorun yüksek rölantide çalışmasının en yaygın nedenlerinden bazıları şunlardır:

• - Karbüratörlü araçlarda arızalı kapış pompası veya güç devresi suçlu olabilir
• - Soğutma sistemindeki sorunlar nedeniyle motor aşırı ısınıyor olabilir
• - Yakıt basınç regülatörü çok düşük bir basınçta çalışıyor olabilir ve değiştirilmesi gerekebilir
• - Ateşleme zamanlamasının ayarlanması gerekebilir
• - Distribütör kapağı, tevzi makarası, buji kabloları veya bujilerden kaynaklanan ateşleme sorunları yüksek rölanti arızasına neden olabilir
• - Hortumlardan herhangi birinde vakum sızıntısı olabilir
• - Arızalı alternatör (şarj dinamosu)
• - Arızalı rölanti kontrol valfi (IAC)
• - Sigortaların atması
• - Arızalı gaz kelebeği
• - Arızalı gaz kelebeği kontrol kablosu
• - Arızalı gaz kelebeği konum sensörü
• - Arızalı ECU / ECM / PCM

1995'ten önce üretilen arabalarda, motorun içindeki hava ve yakıt karışımını düzenlemek için bir karbüratör bulunurdu. Karbüratör, hava ve yakıtı karıştırdıktan sonra silindirlere göndermekten sorumludur. Bu karışım, optimum performans ve yakıt verimliliği sağlamada çok önemlidir ve motorun rölanti devrini düzenlemekten doğrudan sorumludur. Çok fazla hava eklenirse, karışım "fakir" kabul edilir ve karışımın daha yüksek yanıcılığı nedeniyle anormal derecede yüksek bir rölantiye neden olabilir. Karbüratörlü sistemlerse yüksek rölanti devrine neden olabilecek diğer alternatif sorunlar, arızalı kapış pompası veya güç devresidir.

1995'ten sonra üretilen arabalarda, karbüratör yerine yakıt enjeksiyon sistemi ve tüm motor kontrolünden sorumlu olan elektronik kontrol üniteleri (ECU) kullanılmaya başlandı. Bilgisayar kontrollü yakıt enjeksiyon sistemi, daha hassas bir hava-yakıt karışımı düzenleme yeteneğine sahiptir. Kontrol modülü ile ilgili herhangi bir arıza, hava-yakıt karışımının bozulmasına ve rölanti devrinin artmasına veya düşmesine neden olabilir.

Modern araçlarda görülen en yaygın sorunlardan birisi de arızalı bir sigortadır. Motor rölanti devri genellikle rölanti hava kontrol (IAC) valfi tarafından kontrol edilir. Bu valf, elektronik sistemlerde meydana gelen hatalı bir sigortadan etkilenebilir. Ya da valfin kendisinde bir arıza olabilir. IAC valfinin vakum portunun sızdırması, yüksek rölanti devrinin bir başka nedenidir. Sızıntı, contadan veya hortumlardan birinden kaynaklanabilir.

Yüksek rölantiye ek olarak motorunuz aşırı ısınıyorsa, motorunuzun soğutma sisteminde veya rölanti kontrol sisteminde bir sorun olabilir. Daha önce belirttiğimiz gibi, birçok araba motor ısınana kadar rölanti devrini otomatik olarak yükseltir. Motor soğutma sıvısı ideal sıcaklığa ulaştığında rölanti devri normal seviyeye düşmelidir. Motor soğutma suyu sıcaklık sensörü, hararet müşürü veya termostat gibi herhangi bir soğutma sistemi arızası aşırı ısınmaya ve rölanti devrinin yükselmesine neden olabilir.

Gaz kelebeği ile ilgili bir arıza, arabanızın stop etmesine veya yüksek rölanti sorununa neden olabilir. Genellikle bu sorun, hava girişinde biriken kir ve karbon birikintilerinden kaynaklanır. Çatlak bir vakum hortumu da aynı soruna yol açabilir.

Arızalı bir alternatör de yüksek rölantiye neden olur. Kayışın aşırı gevşek veya sıkı olması rölantiyi düşürebilir veya yükseltebilir. Alternatör olması gerektiği gibi çalışmıyorsa, motorun aşırı ısınmasına yol açabilir.

Rölanti sorunlarını düzeltirken dikkat etmeniz gereken en önemli şey, klima ve radyo gibi aksesuarlar kapalıyken sistemi kontrol etmelisiniz. Bazı araçlarda bu sistemler, elektroniğe güç çekmek için motoru daha fazla zorlar ve rölanti devrini bozabilir.