Yağ Karteri Nedir? Yağ Karteri Arıza Belirtileri ve Nedenleri
Yağ karteri nedir? Yağ karteri arıza belirtileri nelerdir? Yağ karteri neden sızdırır? Yağ karteri bileşenleri nelerdir? Motor yağlama sistemi nasıl çalışır?
Bir aracın motorunun sorunsuz çalışması için doğru miktarda yağa ihtiyacı vardır. Motor yağı, hem motor bileşenlerinin soğutulmasına hem de metal parçalar arasında oluşan sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olur. Bu nedenle aracınızda yeterince yağ olduğundan emin olmalısınız.
Motoru yağlamak için birkaç parça birlikte çalışır. Bu parçalardan biri de yağ karteridir. Yağ karteri, yağın motora pompalanmadan önce toplandığı ve dinlendiği haznedir. Ne yazık ki, herhangi bir araba parçası gibi, yağ karteri de aşınmaya ve yıpranmaya karşı dayanıklı değildir. Hasar görürse hemen değiştirmeniz gerekir.
Yağ Karteri Nedir?
Yağ karteri, yağın motora pompalanmadan önce tutulduğu ve yağın soğutulduğu çanak benzeri bir haznedir. Genellikle preslenerek şekillendirilmiş çelik sactan yapılsa da alüminyum, dökme demir ve sert plastik olanları da vardır. Motorun alt kısmını örterek, toz, toprak, yağmur, çamur gibi yabancı maddelerin motorun içine girmesini engeller.
Yağ karterinin yağın depolanması kadar soğutulmasında da önemli bir rolü vardır. Araç ileri doğru hareket ederken, karterin altından hava akacak ve sıcak yağdaki ısıyı soğutacaktır. Bu, "ıslak karter sistemi" olarak bilinir ve standart üretim araçların hepsinde evrenseldir. Yağın karterden başka bir hazneye pompalandığı sisteme ise "kuru karter sistemi" denir.
Yağ karterinin, motorun düzgün şekilde yağlanmasına yardımcı olan birkaç bileşeni vardır.
Yağ Karteri Contası
Yağ karteri contası, yağ karteri ile motor bloğu arasında yer alır ve yağın sızmasını önler. Genellikle kauçuk, elyaf veya mantardan yapılır. Contasız karterlere ise sıvı conta sürülür.
Boşaltma / Tahliye Tapası
Yağlama sisteminin en alt noktası olan karter, yağ boşaltma tapasının bulunduğu yerdir. Yağ tapaları, kirli yağın boşalmasını sağlamak için çıkarılan dişli civatalardır. Tahliye tapasında bir rondela bulunur ve çıkarıldığında değiştirilmesi ideal olanıdır.
Bazı boşaltma tapaları mıknatıslıdır. Bunun nedeni, motorun sürtünmesinden oluşan, çok küçük metal parçacıklarını yakalamak ve filtrenin tıkanmasını engellemektir.
Yağ Bölme Plakası
Karterler şekil olarak düz veya boğazlı olabilir. Bazı karterlerin içinde yağın çalkalanmasını önlemek için ara bölme plakaları bulunur. Karterde biriken yağ, araba hızlandıkça veya viraj alırken etrafa dağılır. Bu çok sık olursa, yağ toplama borusundan uzaklaşabilir ve yağın motora pompalanması geçici olarak aksayabilir.
Özellikle sportif araçlarda bu bölmelerin kullanılması çok yaygındır. Bölmeler çeşitli şekillerde olsa da hepsi aynı amaca hizmet eder.
Yağ Deflektörü
Bölmelere benzer şekilde, yağın dönmekte olan krank miline sıçramasını önlemek için bazı araçlarda yağ deflektörü kullanılır. Bunlar metal sactan yapılmıştır. Deflektörlerde ayrıca, krank milindeki fazla yağı gideren sıyırıcılar olabilir.
Yağ Çubuğu
Hemen hemen tüm motorlarda, yağın seviyesini ölçmek için bir yağ çubuğu bulunur. Yağ çubuğu, yağ karterine daldırılır. Minimum ve maksimum seviye işaretleri sayesinde yağın seviyesini gösterir. Yeni üretilen otomobiller, elektronik yağ seviye sensörleri sayesinde, yağın seviyesini gösterge panelinde görebilirler.
Yağ Karteri Arıza Belirtileri Nelerdir?
Yağ karteri aracın altında bulunduğundan, hasar olup olmadığını kontrol etmek zor olabilir. Fakat, kontrol etmek gerektiğini anlamanın bazı belirtileri vardır.
- - Motor arıza ışığının yanması
- - Yağ basınç lambasının yanması
- - Yağ seviyesinin düşük olması
- - Aracın altındaki yağ birikintileri
- - Yağ tahliye tapası çevresinde sızıntılar
- - Yağ karterinde görünür hasar
- - Motorun aşırı ısınması
- - Contadan sızan yağın egzoz manifoduna düşmesi ile ortaya çıkan duman
- - Yanık yağ kokusu
Yağ Karteri Neden Sızdırır?
Yağ karterinde sızıntı olmasının genellikle iki nedeni vardır. Bunlar aracın alttan darbe alması veya contanın hasarlı olmasıdır. Kazalar veya yoldaki taş, kasis gibi yüksek cisimler, yağ karterinin darbe alarak yağ sızdırmasına neden olur. Conta ise zamanla yıpranır. Kauçuk ve mantar contalar aşırı ısı nedeniyle zamanla sertleşebilir, büzülebilir ve esnekliğini kaybedebilir. Bu da karterden yağın sızmazına neden olur.
Bireysel hatalardan kaynaklı bir başka neden ise tamirci hatalarıdır. Aracın yağ değişimi genellikle çıraklar tarafından yapılır. Yağ karteri tıpası yanlış sıkılır ve diş atlatılırsa yağın sızmasına neden olur. Aynı şekilde yağ filtresine de diş atlatmamak gerekir. Yan sanayi yağ filtreleri yerine orjinal ve kaliteli filtreler kullanılmalıdır.
Hasarlı bir yağ karterini mümkün olan en kısa sürede değiştirmek, sizi büyük dertlerden ve paralardan kurtarır. Sızdıran bir yağ karteri, iç motor hasarlarına neden olan tehlikeli derecede düşük yağ seviyesine yol açabilir.
Motor Yağlama Sistemi Nasıl Çalışır?
Yağın yolculuğu, motorun yağ karterinde, yani rezervuarında başlar. Buradan, motorun etrafına doğru pompalanır.
Yağ pompası, motorun ömrü açısından çok önemlidir. Bu pompa, toplama borusu ile yağı karterden çeker ve basınç uygulayarak yağ kanalları yoluyla motorun tamamına iletir.
Yağ, pompadan yağ filtresine gönderilir. Yağ filtresi yağdan, mikroskobik parçacıkları temizleyerek motora temiz yağ iletilmesini sağlar. Temiz yağ motorun kritik önemdeki tüm parçalarına iletilir.
Rulmanlar, krank miline sürekli oluşan yağ filmi üzerinde destek sağlar. Pistonlar yağ ile soğutulur ve yağın temizleyici özelliği sayesinde temiz tutulur. Subapların ayarı ise yağın aşınma önleyici özelliği sayesinde korunur.
Subaplara binen yük, motordaki en ağır yüktür. Yağın en fazla basınç hissettiği yer de bu kısımdır. Sürtünme ve zarar verecek düzeyde aşınma oluşmaması için, hızlı hareket eden bu metal parçaların sürekli yağlanması gerekir. Yağ, metallerin birbiriyle temas etmesini önleyebilen tek şeydir.
Yağ, geri dönüş kanalları yoluyla kartere dönerek yolculuğunu tamamlar. Tüm bu yolculuk 5 saniye kadar kısa bir sürede gerçekleşir.
