Şanzıman Hız Sensörü (TSS) Görevi ve Arıza Belirtileri

Şanzıman Hız Sensörü (TSS) ne işe yarar? Hız sensörü arıza belirtileri nelerdir? ISS sensörü, OSS sensörü nedir? (Transmission Speed Sensor)

Şanzıman Hız Sensörü'nün Görevi Nedir?

Şanzıman hız sensörleri sürüş esnasında yol hızını belirlemek ve şanzımanın gerçek vites oranını hesaplamak için kullanılır. Ayrıca motor ateşleme zamanlaması, hava / yakıt karışım oranı gibi bazı fonksiyonların tam olarak kontrol edilebilmesi için, bu sensörlerden gelen bilgiler diğer sensörler ile karşılaştırılır.

Motor bilgisayarına doğru bilgi sağlamak amacı ile birlikte çalışan iki hız sensörü vardır. Biri Giriş Mili Hız Sensörü (Input Shaft Speed Sensor (ISS)) olarak bilinir. İsminden de anlaşılacağı gibi bu sensör şanzımanın giriş milinin veya tork konvertörünün dönme hızını hesaplamak için kullanılır. Diğeri ise Çıkış Mili Hız Sensörü'dür (Output Shaft Speed Sensor (OSS)). Aracınızın ne kadar hızlı gittiği tam olarak bu sensör tarafından hesaplanır. Hız göstergesi ve kilometre sayacı bu sensörden gelen bilgilere dayanır.

Not: Aracınızda normalden daha küçük ebatlı lastikler takılı ise, yavaş olsanız bile hızınız daha yüksek hesaplanır. Bunun nedeni çıkış milinin daha hızlı dönmesidir. Aracınızda normalden daha büyük ebatlı lastikler takılı ise hızınız daha düşük hesaplanır. Bu durumda aracı hız sınırında kullanıyor olsanız bile diğer araçları geçersiniz.

Bu iki şanzıman hız sensörü, Araç Hız Sensörü (Vehicle Speed Sensors (VSS)) olarak da adlandırılır. ECU, her iki hız sensöründen aldığı verileri hesaplayarak aracın verimli çalışmasını ve uygun vitese geçmesini sağlar. Güncel dişli oranı ile istenilen dişli oranı eşleşmezse ECU bir hata kodu üretir ve gösterge panelinde Motor Kontrol Uyarı Lambası'nı yakar.

Bazı şanzıman hız sensörleri dişli mekanizmalar ile yönetilir. Ancak çoğu hız sensöründe, çıkış mili dönerken sinyali değiştiren mıknatıslardır.

Şanzıman Hız Sensörü Arıza Belirtileri Nelerdir?

Bu sensörler standart araç donanımlarına göre daha hassas olarak üretilirler. İki sensörden biri hizalamanın dışına çıkarsa veya elektrik sorunları yaşarsa tüm şanzımanın çalışmasını etkiler. Aracınızda aşağıdaki sorunlardan birini veya birkaçını fark edebilirsiniz:

 

1- Sert veya Yanlış Değişen Vites

Bu sensörlerden gelen geçerli bir hız sinyali olmadan, ECU şanzıman vites değişimlerini doğru şekilde kontrol edemez. Bu durum, vites değişimlerinin normalden daha sert ve hızlı geçmesine neden olabilir. Ayrıca bu sensörlerde meydana gelen bir sorun, vites değiştirme zamanlamasını etkileyerek uzamasına sebep olabilir. Otomatik şanzımanlar hidrolik olarak kontrol edilir. Vites geçişlerinin yumuşak bir şekilde olması gerekmektedir. Vites geçişleri sert olduğunda, valf gövdeleri, hidrolik hatlar ve hatta mekanik dişliler dahil olmak üzere iç bileşenler zarar görebilir. Vites geçişlerinin sert veya yanlış olduğunu fark ettiğinizde vakit kaybetmeden bir tamirciye başvurmalısınız.

 

2- Hız Sabitleyici (Cruise Control) Çalışmıyor

Şanzıman hız sensörleri giriş ve çıkış mili hızını izlediğinden, hız sabitleyicinin kontrolünde de önemli rol oynar. Sensörler doğru veri aktarımı sağlamadığında, ECU bir hata kodu oluşturur. Bir güvenlik önlemi olarak, ECU hız sabitleyiciyi kapatır ve devre dışı bırakır. Düğmeye bastığınızda hız sabitleyicinin devreye girmediğini fark ederseniz, bir tamirci ile iletişime geçin. Böylece aracı inceleyebilir ve hız sabitleyicinin neden çalışmadığını belirleyebilirler. Çalışmama sebebi, arızalı şanzıman hız sensörlerinden kaynaklanabilir.

 

3- Hız Göstergesi Çalışmıyor

Sürüş esnasında hız göstergesi hiç hareket etmiyor veya araç hareket ettikten sonra hız göstergesi gecikmeli olarak hareket etmeye başlarsa hız sensörü arızalıdır. Hız sensörleri tamir edilemez ve arıza yaptıkları taktirde yenisi ile değiştirilmeleri gerekir.

 

4- Motor Kontrol Uyarı Işığının Yanması

Hız sensörlerinin voltaj sinyallerinde bir hata görülürse, ECU bir arıza kodu üretir ve gösterge panelinde Motor Kontrol Uyarı Lambası'nı yakar. Ayrıca egzoz emisyonlarında bir artış meydana gelebilir ve bu nedenle de arıza lambası yanabilir. Her iki durumda da hata kodlarını taramak ve arızanın sebebini bularak müdahale etmek gerekir. Ardından arıza kodları sıfırlanır.

Sorun hız sensörlerinden kaynaklı ise, tamirciniz yenisi ile değiştirmelidir. Bazı hız sensörleri şanzımanın iç kısmındadır. Sensörün değiştirilmesi için şanzımanın komple indirilmesi gerekebilir.

 

Şanzıman Hız Sensörü Hata Kodları

Bir çok araç P0720, P0721, P0722 ve P0723 hata kodlarını üretir.