Motor Teklemesi Nedir? Motor Tekleme Belirtileri Nelerdir?
Motor teklemesi nedir? Motor teklemesinin belirtileri nelerdir? Motor teklemesi neden olur?
Motor Teklemesi Nedir?
Motor teklemesini açıklamadan önce, motorun nasıl çalıştığını anlamanız gerekir.
Sağlıklı çalışan dört zamanlı içten yanmalı bir motor, yakıtı yakmak ve güç sağlamak için doğru sırada ve doğru zamanda bir dizi eylemi gerçekleştirir. Pistonlar aşağı doğru hareket ederken, emme supapları açılır ve hassas bir hava/yakıt karışımı yanma odasına girer. Supaplar kapandıktan sonra, pistonlar yukarı doğru hareket eder ve bu karışımı sıkıştırır. Ardından, bu hava/yakıt karışımı bujiler tarafından ateşlenerek silindirin basıncını daha da artırır. Bu yüksek basınç, pistonu çok hızlı bir şekilde aşağı doğru itekler ve bu sırada krank milini döndürür. Son olarak, egzoz supapları açılır ve yanmış gazları silindirden dışarı atar ve bu döngü motor çalıştıkça tekrar eder.
Tekleme; motorun çalışma stabilitesinin bozulması ve yanma odasındaki ateşlemenin yanlış zamanda meydana gelmesi ya da bazı silindirlerde hiç gerçekleşmemesi durumudur. Ateşleme işlemi için gerekli bileşenlerden (yakıt, hava, ateşleme) bir veya daha fazlasında ya da silindirin kendisinde meydana gelen mekanik bir arızadan kaynaklanır. Yanlış zamanlama veya tüm adımları tamamlayamayan bir veya daha fazla silindir, motorun teklemesine neden olur. Hava-yakıt oranı yanlışsa, karışım hiç yanmayabilir veya zamanından önce ateşlenebilir (halk dilinde vuruntu olarak adlandırılır).
Ayrıca Bakınız: Motordan Gelen Vuruntu Sesi ve Sebepleri Nelerdir?
Motor Teklemesinin Belirtileri Nelerdir?
Motor teklemesinin nedenini teşhis etmek zor olabilir, ancak bazı belirtiler size bu konuda önemli ipuçları sağlar. Teklemeler genellikle aralıklıdır ve bazen yalnızca belirli bir yakıt türü, ortam veya motor yükü (gaz pedalına ne kadar basıldığı) ile kendini gösterir. Silindirlerden biri teklemeye başladığında motor çalışmaya devam edebilir, ancak bazı anormal durumlar ortaya çıkabilir.
Tekleme yapan bir motor zamanla hasar görebileceğinden, tekleme belirtileri göz ardı edilmemelidir. Motor, tekleme yaşanan silindir(ler)i telafi etmek için daha fazla çalışacağından, yakıt tüketimi ve egzoz emisyon değerleri artar. Sorunu teşhis etmenin ilk adımı, aracın bilgisayarını kodlar için kontrol ettirmektir.
Bununla birlikte, aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını fark ederseniz motor teklemesinden şüphelenebilirsiniz.
1. Motorun Güç Kaybetmesi / Tereddüt / Tökezleme / Titreşim
Silindirlerden birinde veya daha fazlasında tekleme meydana gelirse, motor gücü bariz bir şekilde azalır ve hızlanma esnasında motorun tereddüt etmesine neden olabilir. Ayrıca motorda aralıklı sarsıntı, tekleme veya tökezleme hissedebilirsiniz.
Teklemenin nedeni mekanik bir sorundan kaynaklanıyorsa, motor titreşimleri meydana gelebilir. Titreşimlerin şiddeti, motor devrine (RPM) bağlı olarak değişir ve özellikle rölanti durumunda daha yaygın hissedilir.
2. Motordan Gelen Anormal Sesler
Tekleme esnasında motordan patlama ve sarsılma gibi geri tepmeye neden olabilecek bariz sesler meydana gelir. Motorun geri tepmesi, yanmamış yakıtın egzoz supaplarından atılarak, egzoz sisteminde tutuşmasından meydana gelir.
Dört silindirli bir aracın silindirlerinden biri çalışmazsa, motorun sesi bariz bir şekilde değişir.
3. Olağandışı Kokular
Hasarlı silindir duvarları bazen sıvıların sızmasına neden olabilir ve bu da ağırlıklı olarak yağ veya soğutma sıvısı kokularına yol açar.
4. Motor Arıza Işığının Yanması
1995'ten sonra üretilen araçlar, motor sorunlarının teşhisine yardımcı olmak için OBD2 sistemleriyle donatılmıştır. Aracın sensörlerinden herhangi biri, beklenen değerlerin dışında okumalar tespit ettiğinde, motor arıza ışığı yanar ve soruna ilişkin bir arıza kodu motor kontrol ünitesine (ECU) kaydedilir.
Silindirlerlerde bir tekleme meydana geldiğinde P0300 ile P0314 arasında bir arıza kodu ayarlanır. Tam olarak neyin yanlış gittiğini ve hangi silindirde tekleme olduğunu öğrenmek için, ECU'da ayarlanan kodu bir arıza tespit cihazı ile okumanız gerekir.
5. Motorun Zor Çalışması ve Stop Etmesi
Çoğu durumda teklemeler, motorun zor çalışmasına ve stop etmesine neden olur. Özellikle, klima, aydınlatma sistemi, ısıtmalı koltuklar vb. aksesuarların çalıştırılması bu süreci tetikleyebilir.
6. Egzozdan Aşırı Duman Çıkması
Egzozdan çıkan duman, motorda birşeylerin yanlış gittiğinin göstergesidir. Koyu renk ve isli bir egzoz dumanı, zengin bir hava yakıt karışımının ve karbon birikiminin göstergesidir. Egzoz dumanı mavi tonlarda ise, motor yağ yakıyor demektir. Beyaz bir egzoz dumanı ise, sızdıran silindir kapak contasına işaret edebilir.
Egzozdan çıkan dumanın rengi ne olursa olsun, hava ve yakıt dışında yanma odasına giren herşey, yakıtın yanma sürecini etkiler ve teklemeye neden olur.
Motor Teklemesi Neden Olur?
Tekleme söz konusu olduğunda en yaygın sorun ateşleme bobinidir. Bazı araçlarda her buji için ayrı bir ateşleme bobini bulunurken, bazı otomobillerde her bujiye, bir buji kablosu ile voltaj sağlayan tek bobin bulunur. Daha eski araçlarda, bir distribütör ve bazı durumlarda ayrıca bir ateşleme bobini vardır. Bobinlerin fişini teker teker çekerek, tekleme yapan silindiri tespit edebilirsiniz.
Ayrıca Bakınız: Ateşleme Bobini Arıza Belirtileri Nelerdir?
Teklemenin ikinci en yaygın nedeni arızalı bujilerdir. Bujilerin görevi silindirlere püskürtülen hava/yakıt karışımını ateşlemektir. Belirli bir kullanım ömürleri vardır ve zamanla aşınabilirler. Bujiler genellikle çok ucuz ve değiştirilmesi kolay bileşenlerdir, bu nedenle periyodik olarak kontrol edilmeli ve değiştirilmelidir.
Ayrıca Bakınız: Arızalı Bujinin Belirtileri Nelerdir?
Emme manifoldunda veya hortumlarda vakum kaçakları olması da, teklemenin en yaygın nedenlerinden biridir. Motordan gelen tıslama sesleri fark ederseniz, emme manifoldunu ve vakum hortumlarını dikkatlice incelemeniz gerekir.
Düşük yakıt basıncı, arızalı bir yakıt basınç regülatörü, arızalı yakıt pompası veya tıkalı bir yakıt filtresi de teklemeye yol açabilir. Düşük yakıt basıncı, motorunuzda zayıf bir karışıma neden olur ve bu da tüm silindirlerde teklemelere neden olur.
Bir diğer sorun ise arızalı enjektörlerdir. Ancak, özellikle yeni araçlarda enjektörlerin arızalanması pek yaygın değildir. Diğer olasılıkları kontrol ettikten sonra bir sonuca ulaşamazsanız, enjektörleri kontrol etmeniz gerekebilir.
Her şeyi kontrol ettiyseniz ve bir sonuca ulaşamadıysanız, motorun içindeki bileşenler hasar görmüş olabilir. Dahili bileşenler hasar gördüyse, motorun düşük sıkıştırmasına ve yakıtın düzgün yanmamasına neden olabilir. Ayrıca, arızalı bir triger kayışı da düşük kompresyonun ana nedenlerinden biridir.
Teklemeler bazen hatalı bir hava-yakıt karışımından da kaynaklanabilir. MAF sensörü, oksijen (O2) sensörü, soğutma suyu sıcaklık sensörü ve daha fazlası gibi birçok farklı sensör, aracınızda hatalı bir hava-yakıt karışımına neden olabilir.
