Kampanalı Fren Nedir? Fren Kampanası Arıza Belirtileri Nelerdir?

Kampanalı fren sistemi nedir? Kampana fren sistemi nasıl çalışır? Fren kampanası arıza belirtileri nelerdir? Kampanalı frenlerin dezavantajları nelerdir? Fren kampanası ne zaman değişir?

Kampanalı Fren Sistemi Nedir?

Fren kampanası, bir çift fren pabucu ile birlikte aracı yavaşlatmak için kullanılan, bazı arabaların tekerleklerinin iç kısmına takılan, içi boş, dairesel ve dökme demirden yapılan bir tamburdur. Bu nedenle "tamburlu fren" olarak da telaffuz edilir. Fren kampanası aslında kampanalı fren sisteminin sadece dışarıdan görünen kısmıdır. Oldukça karmaşık bir sistemin yalnızca tek bir bileşenidir. Aynı zamanda bu sistemin isim babasıdır. Fren kampanası, tekerleklerle aynı hızda döner ve bağımsız olarak hareket etmesi mümkün değildir. Kampananın iç kısmı, fren tertibatını oluşturan birkaç temel bileşenden oluşur.

Günümüz modern araçlarının çoğunun dört tekerleğinde de disk frenler kullanılır. Ancak bazı başlangıç donanımına sahip araçlar, maliyetleri düşürmek için önde disk, arkada kampana fren sistemini kullanır. Birçok otomobil üreticisi, disk frenlere geçmenin maliyetleri ciddi derecede arttırdığını öne sürerek kampanalı frenlerden vazgeçemiyor. Önde disk, arkada kampana kullanılmasının da elbette bir nedeni var. Bunun nedeni ise ağırlık dağılımı ile ilgilidir. Çoğu araç, aracı yavaşlatmak ve durdurmak için ön frenleri kullanır. Arka frenler ise hem aracı yavaşlatmak ve dengelemek, hem de savrulmasını önlemek için kullanılır.

Kampanalı Fren Nasıl Çalışır?

Bir aracı durdurmak söz konusu olduğunda, sahneyi her zaman "sürtünme kuvveti" alır. Zaman içinde değişen tek şey sürtünme kuvvetinin nasıl kullanıldığıdır. Genel olarak konuşursak, 4 pistonlu kaliperlerle donatılmış modern araçların disk fren sistemleri, kampanalı frenlerle temelde aynı prensiple çalışır.

Kampanalı frenler, disk frenlere nazaran daha fazla bileşene sahip ve biraz daha karmaşık yapıdadır. Sürücü fren pedalına bastığında, güç, fren servosu tarafından yükseltilir ve ana silindir tarafından hidrolik basınca dönüştürülür. Hidrolik sıvı, fren hatları yoluyla tekerlek silindirine gönderilir ve her iki yandaki pistonları harekete geçirir. Bu pistonların her biri, fren pabuçlarını merkez noktadan dış noktaya doğru itekler. Pabuçlara entegre edilen fren balataları kampanalara sürtünür ve aracı yavaşlatarak durdurur.

Fren pedalına basıldığında, tekerlek silindiri uzar ve geri getirme yayları gerilir. Fren pedalı bırakıldığında, hidrolik basınç düşer, hidrolik silindirin iki pistonu geri çekilir ve yaylar fren pabuçlarını tekrar eski konumuna getirir. Yaylar gevşer veya koparsa pabuçlar kampananın içinde sürüklenir.

Kampanalı frenlerde, balatalar genellikle üstten aşınır ve alt kısmı genellikle daha sağlam kalır. Bunun nedeni kampanalı frenler, aynı zamanda el freni mekanizması olarak da işlev görür. El frenini çektiğinizde, fren pabucunun alt kısmı kullanılır.

Nasıl ki, tamburun tepesinde hidrolik bir silindir varsa, tamburun altında da telle el freninize bağlanan mekanik bir bileşen vardır. El freni çekildiğinde, mekanizma genişleyerek fren pabucunun alt kısmını fren kampanasına doğru itmektedir.

İlk kampanalı fren sistemi 1900 yılında, bir Maybach araçta kullanıldı. Patenti ise 1902 yılında Louis Renault tarafından alındı. 1960'lı yıllara kadar düzenli olarak araçlarda kullanıldı. Ancak, 1980'lerin ortalarında yerini disk frenlere bırakmaya başladı.

 

Kampanalı Fren Arıza Belirtileri Nelerdir?

Arızalı bir fren kampanasıyla ilişkili bazı belirtiler şunlardır:

- Kampana fren balatası, fren pabucu adı verilen kavisli ve metal bir tertibata sabitlenir. Fren pedalına basıldığında, pabuçlar itilir ve balatalar kampanalara sıkıştırılır. Balatalar tamamen biterse pabuçların kampanalara sürtünmesine, kazıma ve gıcırtı seslerine neden olur.

- Pabuç ile kampana arasında aşırı boşluk varsa fren pedalının düşmesine neden olur. Genellikle bu sorun, frenleri ayarlayarak veya kampananın içi temizlenerek çözülebilir. Bununla birlikte, düşük bir fren pedalı, fren hidroliği sızıntısı veya arızalı fren ana merkez silindirinden kaynaklanabilir. (Çoğu modern kampanalı fren kendi kendini ayarlama yeteneğine sahiptir)

- Aşınmış veya çatlamış bir fren kampanası, fren pedalına basıldığında süngerimsi bir hisse neden olabilir. Ancak, bunun nedeni fren hatlarının hava yapmasından da kaynaklanabilir.

- Özelliğini ve dengesini kaybetmiş kampanalar, fren pabuçları ile yeteri kadar temas etmez. Fren pabuçları, kampanayı sıkıştırmak yerine yukarı ve aşağı sekerek fren pedalında titreşime neden olabilir.

- Bir şeylerin ters gittiğini anlamanın bir diğer belirtisi ise el freninin tutmamasıdır. Bu, ya arızalı bir el freni mekanizmasından ya da fren pabucu alt balatalarının aşırı aşınmasından kaynaklanabilir.

Fren kampanaları, fren sisteminizin çalışması için çok önemli olduğundan, her zaman iyi durumda olduklarından emin olmanız önemlidir. Yukarıda belirtilen belirtilerden herhangi birini sergilemeye başlarsa aracınızı hemen kontrol ettirin.

 

Kampanalı Fren Sisteminin Ömrü Ne Kadar?

Kampanalı fren sistemi de dahil olmak üzere otomotiv bileşenleri, sürüş taleplerini karşılayacak kadar dayanıklı olmalıdır. Bununla birlikte, parçalar zamanla yıpranır.

Kampanalı frenlerin muhafazası, yaklaşık 250.000 ila 300.000 km. arası, fren pabuçları ise yaklaşık 60.000 km. dayanacak şekilde tasarlanır. Bu değerler en iyi sürüş koşullarına göre ölçülmüştür ve çeşitli faktörler fren kampanalarının ömrünü etkileyebilir.

Frenlemeden kaynaklanan sürtünme, zamanla fren pabuçlarını, balatalarını ve kampananın kendisini aşındırır. Tekerlek silindiri de hasar görebilir ve sızıntı yapabilir. Kampanalı frenler, artık aracı durduramayacak kadar aşınır ve yeterli kuvveti üretemezse tehlikeli olabilir. Böyle bir durumda, arızalı parçaların veya tüm kampana sisteminin değiştirilmesi gerekir.

Fren kampanası çok incelirse, pabuçlar ve balata kampana duvarıyla temas edemez ve gerekli sürtünmeyi üretemez. Fren pabuçları ve kampanalar arasındaki mesafe arttıkça, fren pedalına daha güçlü basmak gerekir. Bu boşluk ayrıca tekerlek silindirindeki pistonların aşırı uzamasına ve sızıntılara neden olabilir.

Fren kampanalarının ısıyı emmesi ve dağıtması gerekir. İnceldiklerinde gerekli soğutma işlevini sağlayamazlar ve fren sistemi aşırı ısınabilir. Ek olarak, aşınmış fren kampanaları kırılabilir.

 

Kampanalı Frenlerin Dezavantajları Nelerdir?

Kampanalı fren sisteminin en büyük kusurlarından birisi, kapalı bir sistem olduğu için ısıyı iyi dağıtamamasıdır. Fren pedalına bastığınızda, sürtünmeden kaynaklanan ısı kampananın genleşmesine neden olur. Bu genleşme, kampana duvarları ile fren pabuçlarının arasındaki mesafeyi açacağından, aracı yavaşlatmak için fren pedalına daha sert ve daha uzun süre basmak gerekir. Aşırı ısıyı engellemek için, özellikle yokuş aşağı inerken uzun süreli ve gereksiz fren yapmaktan kaçınmak gerekir. Aşırı ısı, fren hidroliğinin de kaynamasına neden olacağından, bu tavsiye disk frenler için de geçerlidir.

Bir su birikintisinden geçtikten sonra tamburun içine su girebilir ve fren pabuçları ile kampana arasında sıkışabilir. Bu sorun, sürtünmeyi azaltarak frenleme yeteneğinin azalmasına neden olur. Kısa bir süre sonra, içerideki ısı nedeniyle su kendi kendine buharlaşacaktır. Aracı durdurmak için ön tekerleklerdeki disk frenler kullanıldığından, bu çok büyük bir sorun teşkil etmez.

Kampanalı frenler kapalıdır ve pabuçlardan toz birikmesine eğilimlidir, bu nedenle periyodik olarak temizlenmeleri gerekir.

Kampana fren pabuçlarının değiştirilmesi ve bakımları disk frenlerden daha zahmetlidir. İyi haber şu ki, kampanalı fren pabuçlarının ve tekerlek silindirlerinin değiştirilmesi, genellikle disk fren balataları ve kaliperlerinden daha ucuzdur.

Özetle;

Güvenlik söz konusu olduğunda disk frenler biraz önde olsa da, sağlamlık söz konusu olduğunda kampanalı frenler daha dayanıklıdır. Kampanalı frenler, tamamen kapalı bir tasarım olduğu için hava koşullarına karşı biraz daha dirençlidir. Fren pabuçları da eşit aşınma eğilimindedir. Disklerde görülen eğilme ve aşınma gibi durumlar kampanalarda yoktur.